هوش مصنوعی بهعنوان دستیار معلم
هوش مصنوعی با تواناییهای خود در تجزیهوتحلیل دادهها و تصمیمگیری هوشمندانه، بهعنوان دستیاری قدرتمند در زمینه آموزش و یادگیری نقش بسزایی ایفا میکند. در این مقاله، نقش هوش مصنوعی بهعنوان دستیار معلم بررسی شده و به برخی از کاربردهای آن در فرآیند آموزش و یادگیری اشاره شده است. از جمله این کاربردها میتوان به مزایای هوش مصنوعی در تشخیص نیازهای آموزشی دانشآموزان، ارائه محتوا و تمرینهای سفارشی، ارزیابی هوشمند و بازخورد فوری اشاره کرد. همچنین، چالشها و مسائل اخلاقی مرتبط با استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند آموزش نیز مورد بحثوبررسی قرار گرفته است.
کلیدواژهها: هوش مصنوعی، آموزش، دستیار معلم
نقش معلمان در آموزشوپرورش مبتنی بر هوش مصنوعی
امروزه هوش مصنوعی در بسیاری از زمینهها تأثیرگذار است، یکی از این زمینهها آموزشوپرورش است. حرکت آموزشوپرورش بهسوی آموزش دیجیتال به این معنا نیست که در آینده به معلمان کمتری نیاز خواهیم داشت. بلکه این فناوری بهعنوان دستیار معلم، با ترکیب قابلیتهای محاسباتی پیشرفته و الگوریتمهای هوشمند، قادر است فرآیند یادگیری و آموزش را بهبود بخشد؛ بنابراین، میتوان گفت که معلمان از جمله مهمترین ذینفعان تدریس مبتنی بر هوش مصنوعی هستند. به همین دلیل، برای ورود موفقیتآمیز هوش مصنوعی به مدارس، باید به دیدگاهها، تجربیات و انتظارات آنها در این زمینه توجه کرد. به بیان دقیقتر، برای پیوستن هوش مصنوعی به حوزههای تربیتی، باید مزایای این فناوریها را برای معلمان و چالشهای پیش روی آنها در زمینه تدریس مبتنی بر هوش مصنوعی بهخوبی بشناسیم.
مزایای هوش مصنوعی برای معلمان
هوش مصنوعی میتواند با استفاده از فناوریهای پیشرفته مانند یادگیری ماشین، پردازش زبان طبیعی و تجزیهوتحلیل دادهها، در ارائه محتوای آموزشی شخصیسازیشده، ارزیابی دانشآموزان، ارائه بازخورد و ایجاد تعامل در کلاس به معلمان کمک کند و بهعنوان یک منبع مطالعه، یک مربی، یک هممدرسهخوان یا یک همکار عمل کند و به آنها در صرفهجویی در زمان و انرژی، افزایش کیفیت آموزش و ارتقای مهارتهای خود کمک کند؛ بنابراین، در این جدول، مزایای هوش مصنوعی برای معلمان را در سه سطح (برنامهریزی، پیادهسازی و ارزیابی) تقسیم میکنیم:
چند نمونه از هوشهای مصنوعی موجود بهعنوان دستیار معلم
1. توتیچ: دستیار هوشمندی است که مطالب آموزشی شخصیسازیشده را برای معلمان فراهم میکند و از فناوریهای هوش مصنوعی برای تولید محتوای آموزشی متناسب با سطح و هدف هر دانشآموز استفاده میکند. همچنین میتواند در انتخاب منابع، ایجاد آزمونها و ارزیابی نتایج به معلمان کمک کند.
2. گپجیپیتی: نوعی هوش مصنوعی است که میتواند با دانشآموزان یا معلمان گفتوگو کند و به سؤالات آنها درباره موضوعات آموزشی پاسخ دهد. همچنین بهعنوان یک منبع مطالعه، مربی یا هممدرسخوان برای دانشآموزان عمل کند و در یادگیری مفاهیم جدید، تمرین مهارتها و ارتقای اعتماد به نفس به آنها کمک کند. این ابزار همچنین میتواند در طراحی سؤالات، ارائه بازخورد و ایجاد تعامل در کلاس به معلمان کمک کند.
3. پرپلکسیتی ایآی: یک موتور پاسخگویی هوش مصنوعی است که میتواند به سؤالاتی درباره موضوعات آموزشی پاسخ دهد و در طراحی و تصحیح سؤالات تشریحی و چندگزینهای به معلمان کمک کند. همچنین منابع مرتبط را برای پاسخهایش ارائه میدهد.
4. اوتر پیلوت: ابزاری هوش مصنوعی است که میتواند نسخه متنی رونویسیشده از صدا را ارائه دهد و بدون نیاز به برداشتن قلم یا حروفنگاری، در جلسات آنلاین یادداشت بردارد. این ابزار از تشخیص گفتار پیشرفته برای تبدیل صدا به متن استفاده میکند و میتواند در ثبت و مرور مطالب جلسات، اشتراکگذاری یادداشتها با دانشآموزان و افزایش کارایی آموزش به معلمان کمک کند.
5. نئوتن: سکوی آموزشی هوشمندی است که میتواند محتوای آموزشی را بر اساس نیازها، سطح و سرعت یادگیری هر دانشآموز شخصیسازی کند و از الگوریتمهای هوش مصنوعی برای تحلیل رفتار یادگیری دانشآموزان استفاده کند. همچنین منابع متناسب با سطحشان را به آنها پیشنهاد دهد و در رصد و ارزیابی پیشرفت دانشآموزان به معلمان کمک کند و گزارشهای تحلیلی ارائه دهد.
6. کوئریوم: برنامهای هوش مصنوعی است که میتواند در یادگیری موضوعات ریاضی، علوم و مهندسی به دانشآموزان کمک کند و از یک نظام بازخورد فوری استفاده کند که خطاها و نقاط ضعف دانشآموزان را شناسایی کند و راهحلهای گامبهگام و توضیحات ویدئویی را به آنها ارائه دهد. این برنامه همچنین میتواند در تخصیص تکالیف، نظارت بر فعالیتهای دانشآموزان و افزایش تعامل در کلاس به معلمان کمک کند.
7. خانمیگو: هوش مصنوعی است که میتواند با دانشآموزان یا معلمان گفتوگو کند و به سؤالات آنها درباره موضوعات آموزشی پاسخ دهد و در یادگیری مفاهیم جدید و تمرین مهارتها به آنها کمک کند.
چالشهای استفاده معلمان از هوش مصنوعی
برخی از رایجترین چالشها در استفاده معلمان از هوش مصنوعی عبارتند از:
– نبود توان محاسباتی: برای استفاده از هوش مصنوعی در آموزش به تجهیزات و خدمات پیشرفته و هزینهبر نیاز است که برای همه معلمان و دانشآموزان در دسترس نیست.
– عدم اعتماد به هوش مصنوعی: بسیاری از افراد از کارکرد و امنیت هوش مصنوعی مطمئن نیستند و نمیدانند چگونه میتوانند به آن اعتماد کنند و از آن بهره ببرند.
– دانش محدود: علاقمندان به حوزه فناوری، دانشجویان و محققان، تنها تعداد محدودی از افرادی هستند که از ظرفیت واقعی هوش مصنوعی آگاه هستند و میتوانند از آن بهخوبی استفاده کنند. معلمان ممکن است دانش فنی موردنیاز برای تدریس مبتنی بر هوش مصنوعی را نداشته باشند.
– ناتوانی پیشبینی در سطح انسانی: هوش مصنوعی هنوز نمیتواند در تمامی موارد به سطح دقت و خلاقیت انسانها برسد و ممکن است در آموزش خطاها و مشکلاتی را ایجاد کند.
– دسترسی یافتن به حریم خصوصی و امنیت دادهها: هوش مصنوعی برای کارکردن به دادههای زیادی نیاز دارد که ممکن است شامل اطلاعات شخصی و حساس معلمان و دانشآموزان باشد. این دادهها باید بهطور مناسب محافظت و رمزنگاری شوند تا از سوءاستفاده و نفوذ احتمالی جلوگیری شود.
جمعبندی
استفاده از هوش مصنوعی بهعنوان دستیار معلم میتواند تجربه یادگیری دانشآموزان را بهبود بخشد و به معلمان کمک کند منابع آموزشی را بهصورت سفارشی و متناسب با هر دانشآموز ارائه دهند. باتوجهبه پیشرفتهای چشمگیر در حوزه هوش مصنوعی، انتظار میرود نقش این فناوری در آموزشوپرورش در آینده افزایش یابد.
منبع
1. مطلبی نژاد، علیرضا؛ فاضلی، فرازنه و الهام نوائی (1402). بررسی نظاممند نویدها و چالشهای هوش مصنوعی برای معلمان. فصلنامه فناوری و دانشپژوهی در تعلیم و تربیت.