لوموسیتی؛ شهربازی‌های شناختی
اشاره
اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی (ADHD) یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی رشدی دوران کودکی است. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است در توجه و مهار رفتارهای تکانشی مشکل داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، ممکن است بدون فکرکردن به نتیجه عمل کنند یا بیش از حد فعال باشند. این اختلال می‌تواند بر توانایی دانش‌آموز برای تمرکز، توجه، گوش‌دادن یا تلاش برای انجام تکالیف مدرسه تأثیر بگذارد. بسته به نوع اختلال (اختلال توجه، بیش‌فعالی تکانشی یا ترکیبی از هر دو)، کودکان معمولاً یکی یا تمام موارد «تمرکز، ارتباط یا تعامل و حافظه» را ندارند. در میان این مشکلات، نقص در توجه می‌تواند مشکلاتی را برای کودک، نه‌تنها در انجام تکالیف مدرسه بلکه در برقراری روابط اجتماعی و تعامل با سایر افراد، ایجاد کند.
در دنیای فناوری‌محور امروز، بهره‌مندی از راهبردهای مبتنی بر فناوری آموزشی می‌تواند به معلمان این دانش‌آموزان کمک کند تا نقص‌های شناختی دانش‌آموزانشان را در زمینه تمرکز و توجه، در بستری آموزنده و سرگرم‌کننده، تا حدودی بهبود دهند. از میان فناوری‌های موردبحث امروز می‌توان به بازی‌های شناختی و مبتنی بر فناوری همچون «لوموسیتی» اشاره کرد که به اثربخشی آن اشاره شده است. در ادامه، وبگاه مربوطه و اهداف آن بررسی می‌شوند و در انتها بازی‌هایی از لوموسیتی که بیشتر مورد بررسی قرار گرفته‌اند، معرفی خواهند شد.
معرفی لوموسیتی و اهداف آن
بازی‌های شناختی لوموسیتی از برترین و محبوب‌ترین بازی‌های شناختی و مبتنی بر فناوری در جهان هستند و با بیش از 90 میلیون کاربر در سراسر جهان محبوبیت فراوانی دارند. لوموسیتی بازی‌هایی ارائه می‌دهد که عملکرد مغز را بهبود می‌بخشند و بر توانایی‌های شناختی می‌افزایند. این بازی‌ها شامل تمرین‌هایی برای بهبود حافظه، تمرکز، توجه، سرعت پردازش اطلاعات و سایر مهارت‌های شناختی هستند. همچنین، لوموسیتی شامل برنامه‌های تمرینی سفارش‌شده و متنوع، آمار و گزارش عملکرد و پیشرفت افراد در بازی‌های شناختی، امکان مقایسه عملکرد خود با دیگر بازیکنان و دسترسی به اطلاعات و مطالب مفید دربارۀ عملکرد مغز و روش‌های بهبود آن است. با عضویت در لوموسیتی، فرد می‌تواند برخی بازی‌های شناختی را به‌رایگان تجربه کند و در صورت تمایل، اشتراک ویژه خود را برای دسترسی به امکانات بیشتر فعال کند. به‌طورکلی، لوموسیتی یک برنامه آموزش مبتنی بر بازی مغزمحور است که دانشمندان علوم اعصاب آن را طراحی کرده‌اند تا مهارت‌های شناختی را با تمرین مکرر این بازی‌ها بهبود بخشند. بازی‌های لوموسیتی مشتقاتی از وظایفی هستند که معمولاً در روان‌شناسی شناختی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بازی‌ها و تمرین‌های موجود در این بازی‌ها برای گروه بسیار گسترده‌ای از کاربران جذاب‌اند، ولیکن برخی از آن‌ها برای کودکان زیر 13 سال طراحی نشده‌اند.
به‌طورکلی، لوموسیتی مجموعه‌ای از تمرین‌های جذاب را ارائه می‌کند که به‌منظور ارائه تمرین با طیف وسیعی از مهارت‌های شناختی، به‌صورت تجاری در دسترس عموم قرار دارند. علاوه‌برآن، از طریق اینترنت یا برنامه‌های تلفن همراه قابل‌دسترس است. هر حوزه شناختی در لوموسیتی چندین تمرین دارد که گزینه‌های متعددی برای هدف‌گذاری مهارت‌های شناختی، از جمله سرعت، توجه، حافظۀ کاری، حافظۀ دیداری‌فضایی، توجه انتخابی و تقسیم‌شده، نظارت (کنترل) بازدارنده، انعطاف‌پذیری ذهنی و حل مسئله (استدلال) ارائه می‌دهند. تمرین‌های لوموسیتی باهدف به چالش کشیدن و به طور بالقوه بهبود روشی که مغز برای پردازش اطلاعات کار می‌کند، توسعه داده شده‌اند. در واقع، هدف نهایی بهبود شناخت عصبی کاربران لوموسیتی در طیف وسیعی از حوزه‌ها است.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که مشارکت در برنامه‌های تمرین مغز، بعید است پیامدهای منفی داشته باشد، بلکه ممکن است جایگزین‌های لذت‌بخشی برای سایر فعالیت‌های اوقات فراغت باشد. بااین‌حال، مصرف‌کنندگان و متخصصان باید نسبت به این ادعاهای ضعیف که چنین برنامه‌هایی ابزار تقویت عملکرد شناختی را فراهم می‌کنند، محتاط باشند. لوموسیتی شامل 50 بازی است که مواردی از آن‌ها به طور خاص به توجه مربوط هستند. در جدول زیر نام و اهداف برخی از آن‌ها که برای به چالش کشیدن توجه تقسیم‌شده شما طراحی شده‌اند، آمده است:
پی‌نوشت‌ها
1. Attention deficit hyperactivity disorder
2. Predominantly Inattentive Presentation
3. Predominantly Hyperactive-Impulsive Presentation
4. Combined Presentation
5. Lumosity
منابع
1. Faraone, S. V., Banaschewski, T., Coghill, D., Zheng, Y., Biederman, J., Bellgrove, M. A.,… Wang, Y. (2021). The World Federation of ADHD International Consensus Statement: 208 evidence-based conclusions about the disorder. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. doi:10.1016/j.neubiorev.2021.01.022.
2. Zickefoose, S., Hux, K., Brown, J., & Wulf, K. (2013). Let the games begin: A preliminary study using Attention Process Training-3 and Lumosity™ brain games to remediate attention deficits following traumatic brain injury. Brain Injury, 27(6), 707–716.
3. Seidman, L. J. (2006). Neuropsychological functioning in people with ADHD across the lifespan. Clinical Psychology Review, 26(4), 466–485. 4. Shahmoradi, L., Mohammadian, F., & Rahmani Katigari, M. (2022). A systematic review on serious games in attention rehabilitation and their effects. Behavioural neurology, 2022
