نمایش در کلاس
روش تدریس مبتنی بر «ایفای نقش» سبب فراگیری مهارت‌های نوین، تحریک خلاقیت و بهبود ارتباطات می‌شود. در این روش تدریس، ابتدا موضوعات و سناریوهایی انتخاب می‌شوند که برای نمایش مناسب باشند. پس از انتخاب موضوع، تعدادی از دانش‌آموزان آن را به‌صورت نمایشی کوتاه اجرا می‌کنند و گروه دیگری به تماشای آن می‌پردازند. در طی فرایند اجرا، فراگیرندگان با ایفاگران نقش و عملیات نمایش ارتباط عاطفی برقرار می‌کنند و با هیجان موضوع درس را دنبال می‌کنند. این روش باعث می‌شود که مجموعة قوای حسی فراگیرندگان فعال شده و یادگیری سرعت بگیرد. روش تدریس مبتنی بر ایفای نقش، سبب کشف روابط انسانی می‌شود و فراگیرندگان با همیاری یکدیگر، احساسات، نگرش‌ها، ارزش‌ها و راهبردهای حل مسئله را درمی‌یابند. این نوع روش تدریس ریشه در ابعاد شخصی و اجتماعی آموزش و پرورش دارد و موجب فهم دقیق فرد از خود و دانش خویش، ایجاد پاسخ‌های اثرگذار و سازنده، درگیرشدن با مسائل به‌صورت عملی و امکان درک تجربی مردم‌سالارانه می‌شود.
نکاتی پیرامون روش تدریس مبتنی بر ایفای نقش
1. همراهی معلم با دانش‌آموزان: معلم باید دانش‌آموزان را در هر مرحله از ایفای نقش همراهی کرده و از دانش‌آموزانی کمک بگیرد که با یکدیگر حس خوبی دارند. این روش، با اینکه روال نمایشگری را دنبال می‌کند، مبتنی بر ماجراهایی مکتوب و از پیش تعیین شده نیست. فعالیت‌های انجام شده در این روش، یادگیرندگان را تا پای واقعیت یا آنچه هست پیش می‌برد.
2. نظام رفتاری معلم: در شروع کار، معلم انتخاب مسئله را بر عهده دارد و شرایط تبادل نظر دانش‌آموزان را در خصوص نمایش و نقش‌ها ایجاد و بحث‌ها را هدایت می‌کند. اظهارنظرها را بر حق می‌داند و از پیش‌داوری خودداری می‌کند. همچنین بازیگران را برمی‌گزیند، در مورد فعالیت‌های لازم تصمیم می‌گیرد و تعیین می‌کند که در جست‌وجوی چه چیزهایی باید بود. معلم با طرح انواع سؤالات و تکالیف، به پرورش رفتار جست‌وجوگری و حل مسئله می‌پردازد.
3. الگوهای واکنشی معلمان: در حین اجرای این روش، معلم باید پاسخ‌ها و پیشنهادهای دانش‌آموزان را که از افکار و احساساتشان برمی‌آید بپذیرد و به نحوی به آنها پاسخ دهد. همچنین باید دانش‌آموزان را برای بررسی مسئله از جوانب متعدد یاری کرده و با تأمل، تغییر و خلاصه‌سازی پاسخ‌های آنها، آگاهی و دانش و نگرش آنان را افزایش دهد. معلم باید این اطمینان را به دانش‌آموزان بدهد که خودشان می‌توانند با نقش موردنظر به نقش‌آفرینی بپردازند.
منابع و شرایط اجرای روش تدریس ایفای نقش
– لزوم برنامة درسی مبتنی بر مسئله: استفاده از فیلم و داستان به‌عنوان بهترین منابع در این زمینه
– تهیه برگه کار و شرح فعالیت‌ها مربوط به هر نقش: همچنین تهیه برگة کار برای مشاهده‌گران
مراحل اجرای روش تدریس مبتنی بر ایفای نقش
انتخاب بازیگران: بازیگران باید قادر باشند متن انتخاب شده را به‌خوبی حفظ و بیان کنند و بدون فشار روانی (استرس) توانایی بازیگری را داشته باشند.
آماده‌سازی: به بازیگران باید نقش‌ها و ماهیت آنها را نشان دهیم، فضای نمایشی را تشریح کنیم، متن نمایش را ارائه دهیم و به اجرای آزمایشی نمایش بپردازیم.
بیان اهداف به دانش‌آموزان: باید برای دانش‌آموزان اهداف اجرای این نمایش را بیان کرده و فعالیت‌ها و تکالیفی که در شرف انجام است، توضیح دهیم.
اجرای نمایش: بازیگران باید مطابق دستورالعمل داده شده و متن نمایش به ایفای نقش بپردازند.
طرح سؤال: با توجه به رخدادهای نمایش، سؤالاتی را مطرح کنیم که دانش‌آموزان را به هدف نمایش، که همان مبحث درسی موردنظر است، هدایت کند.
توضیح و تعیین تکلیف: باید توضیحاتی بر مبنای تجربة دانش‌آموزان از زندگی، برای بسط تجربة آنان ارائه داده و سپس تکالیفی برای آنان تعیین کنیم.
